English
Vượt qua những dồn dập bão lũ, ngành nông nghiệp Việt Nam khép lại một năm khởi sắc. Và phía sau những thành tựu nổi bật ấy là dấu ấn đậm nét của Bộ trưởng Nguyễn Xuân Cường.
“Bộ trưởng Nguyễn Xuân Cường không những uy tín với Chính phủ mà còn rất uy tín với người dân”, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc đã dành lời khen ngợi tư lệnh ngành nông nghiệp tại hội nghị tổng kết diễn ra vào đầu tháng 1.2018.
Người đứng đầu Chính phủ cũng nhắc tới “hình ảnh sát dân, gần dân, đối thoại với nhân dân, dám làm, dám xông pha trận mạc” của Bộ Trưởng và cho rằng “bộ trưởng phải như vậy thôi”.
Bộ trưởng Nguyễn Xuân Cường khảo sát vùng nguyên liệu thanh long cùng với ông Phạm Ngô Quốc Thắng (bìa phải), Chủ tịch HĐQT kiêm TGĐ Lavifood
Khó khăn bủa vây và những hàng động quyết liệt
Hơn 1 năm giữ vai trò tư lệnh ngành Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn, Bộ trưởng Nguyễn Xuân Cường luôn phải tất bật với vai trò Bộ trưởng, Trưởng ban Phòng chống thiên tai Trung ương. Ngày đầu nhậm chức Bộ trưởng, ông đã phải trực tiếp chỉ đạo và đưa ra phương hướng khắc phục thiệt hại của cơn bão số 1 (năm 2016) cho các địa phương. Ảnh hưởng của cơn bão và mưa lớn kéo dài trên diện rộng đã gây ngập ứng hầu như toàn bộ đồng ruộng 4 tỉnh Thái Bình, Nam Định, Hà Nam, Ninh Bình. Là người hiểu và có kinh nghiệm chỉ đạo sản xuất nông nghiệp, khi trực tiếp đi kiểm tra tại các tỉnh bị thiệt hại, Bộ trưởng Nguyễn Xuân Cường lội thẳng xuống ruộng cảm nhận mức độ nước ngập. Ông nhổ một khóm lúa, quan sát kỹ rể, thân, lá và đánh giá khả năng phục hồi. Sau đó, Bộ trưởng nhanh chóng đưa ra một số giải pháp khắc phục và nhờ vậy hầu hết diện tích lúa bị ngập nước đã được cứu vãn và cho một vụ mùa bội thu.
Bộ trưởng Nguyễn Xuân Cường thăm người dân nuôi gà Đông Tảo tại Hưng Yên (Ảnh: Khương Lực)
Trong năm 2017, có tới 16 cơn bão, 4 cơn áp thấp, cùng với đó là mưa lớn, lũ ống, lũ quét… xảy ra trên diện rộng ở khắp các vùng miền của cả nước. Theo tính toán của Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn, tổng thiệt hại do thiên tai trong năm 2017 đã lên múc kỷ lục – ước khoảng 60.000 tỉ đồng, cho thấy mức độ khốc liệt và khó khăn do thử thách của thiên tai.
Hễ mỗi khi có thông tin bão lũ hay thiên tai thì lãnh đạo Chính phủ, rồi Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn – Trưởng Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng, chống thiên tai lại căng mình ra chỉ đạo chủ động ứng phó nhằm giảm thiểu thiệt hại do thiên tai gây ra, đồng thời nhanh chóng khắc phục, khôi phục lại sản xuất để sớm ổn định cuộc sống cho người dân. Với tinh thần chỉ đạo quyết liệu, đúng kỹ thuật, nhiều khu vực ở duyên hải miền Trung, Tây Nguyên năm trước bị mất mùa do khô hạn thì năm nay lại được mùa, sản lượng lúa tăng lần lượt 9,7% và 10,6%.
Trong bối cảnh khó khăn ấy và những rào cản từ thị trường ngày càng khắt khe hơn; cùng với chỉ tiêu rất cao mà Chính phủ giao cho ngành ngay từ đầu năm 2017: Tăng trưởng đạt 2.48%; Kim ngạch xuất khẩu đạt 32 – 33 tỉ USD; 31% số xã, 38 huyện đạt chuẩn nông thôn mới và hệ số che phủ rừng đạt 41,45%. Toàn ngành nông nghiệp còn chịu sức ép trong việc hoàn thiện, phê duyệt chức năng, nhiệm vụ cơ cấu tổ chức của Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn theo nhiệm kỳ 2016 – 2020; hoàn thiện thể chế chế pháp luật (hoàn thiện, trình Quốc hội 3 luật và xây dựng 2 luật để trình trong năm 2018); nhiều thủ tục đầu tư cho giai đoạn trung hạn… Phải nói đây là một khối lượng công việc khổng lồ, đè nặng lên vai tư lệnh ngành.
Với sự đồng sức, đồng lòng, xác định rõ trách nhiệm của người đứng đầu và sự thay đổi lớn về phương thức chỉ đạo “rõ đầu việc, đầu mối chủ trì và truy trách nhiệm đến cùng”, dưới sự chỉ đạo của Trung ương Đảng, Quốc hội, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, Bộ trương Nguyễn Xuân Cường đã quyết liệt chỉ đạo, điều hành các đơn vị thuộc Bộ, đồng thời sự hỗ trợ, phối hợp từ các bộ, ngành liên quan, các địa phương, các thành phần kinh tế (nhất là doanh nghiệp), người dân vào cuộc, góp phần tạo ra những kết quả ấn tượng cho ngành trong năm 2017 khi thực hiện đạt và vượt tất cả những chỉ tiêu mà Chính phủ giao: Tăng trưởng đạt 2,9% tăng gấp hơn 2 lần so với cùng kỳ năm 2016 (1,36%); Xuất khẩu nông lâm thủy sản đạt 36,37 tỉ USD, vượt tới hơn 4 tỉ USD so với cùng kỳ năm trước và thặng dư tuyệt đối của ngành đạt 8,55 tỉ USD, tăng hơn 1 tỉ USD so với cùng kỳ năm 2016. Cùng với đó, trong chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới đã có 3.069 xã đạt tiêu chí nông thôn mới (đạt 34,37% – vượt kế hoạch được giao là 31%); tỷ lệ che phủ rừng đạt 41,45%…
Sức lan tỏa từ sự đồng hành
Phải nói rằng, trong những năm 2017 sự đồng hành, quan tâm của cả hệ thống chính trị từ Trung ương đến đại phương đã tạo sức lan tỏa, niềm tin mãnh liệt để các thành phần kinh tế – xã hội, bà con nông dân tập trung khai thác tốt những tiềm năng, khắc phục những điểm yếu, điểm nghẽn của nông nghiệp, nông thôn để từng bước đưa tái cấu nông nghiệp và xây dựng nông thôn mới phát triển.
“Chưa có một ngành hàng gì ở giai đoạn nào mà cả Chính phủ, Thủ tướng Chính Phủ quan tâm trực tiếp chỉ đạo những diễn đàn, hội nghị lớn của ngành, qua đó góp phần tháo gỡ khó khăn, truyền cảm hứng, niềm tin để cả hệ thống chính trị, nhất là các cấp địa phương, các thành phần kinh tế, bà con nông dân vào cuộc, biến những chủ trương, đường lối của Đảng, Nhà nước thành những hành động cụ thể.” Bộ trưởng Nguyễn Xuân Cường nhấn mạnh.
Chỉ riêng năm 2017 đã có 2.000 doanh nghiệp đầu tư khu vực nông nghiệp – một kết quả cao nhất từ trước đến nay (tăng 20% so với bình quân năm giai đoạn 2014 – 2016), đưa tổng doanh nghiệp đầu tư vào nông nghiệp lên khoảng 5.700 doanh nghiệp. Bên cạnh đó, số hợp tác xã thành lập mới trong năm 2017 là gần 1.200 HTX, tăng gấp 4 lần bình quân 4 năm thực hiện Luật HTX 2012. Đây là yếu tố hạt nhân để cùng với doanh nghiệp tạo nên hạt nhân liên kết cùng với các bà con nông dân, các trang trại hình thành những vùng sản xuất gắn với chuỗi, từ vùng sản xuất nguyên liệu, đến chế biến phục vụ công tác xuất khẩu.
Trên cương vị tư lệnh ngành, trong năm 2017, Bộ trưởng Nguyễn Xuân Cường đã liên tục tổ chức giao ban, họp bàn hay những buổi làm việc, gặp gỡ với các địa phương, các hiệp hội ngành hàng, các doanh nghiệp và các đối tác liên quan để lắng nghe các ý kiến kiến nghị, đề xuất và kịp thời tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp trong sản xuất, kinh doanh, đầu tư và mở cửa thị trường. Trong năm 2017, chúng ta đã chứng kiến sự bứt phá mạnh mẽ của 2 ngành hàng rau quả, thủy sản. Đặc biệt, kim ngạch xuất khẩu ngành hàng rau quả đạt 3,45 tỉ USD, tăng 40,5% so với năm trước vượt xa kim ngạch xuất khẩu gạo khoảng 2,6 tỉ USD. Nhưng điều khiến Bộ trưởng băn khoăn suy nghĩ tỉ lệ chế biến của nông sản Việt Nam nói chung, nhất là mặt hàng rau quả chưa cao, đến nay mới chỉ đạt khoảng 9%.
Bộ trưởng cùng nông dân kiểm tra mạ cho vụ Đông Xuân (Ảnh: Vũ Sinh)
Chính vì thế, khi tháp tùng Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc sang dự Hội nghị thường niên Diễn đàn Kinh tế thế giới lần thứ 47 tại Davos, Thụy Sĩ, Bộ trưởng đã “đặt hàng” Đại sứ Dương Chí Dũng – Trưởng phái đoàn thường trực Việt Nam bên cạnh LHQ, Tổ chức Thương mại thế giới (WTO) và các tổ chức khác tại Geneva – tìm hiểu các công nghệ tiên tiến của Thụy Sĩ trong việc chế biến, bảo quản nông sản nói riêng và công nghệ cho ngành nông nghiệp nói chung để làm cầu nối cho các doanh nghiệp trong nước tiếp cận các doanh nghiệp lớn trên thế giới, các công nghệ hiện đại. Cùng với sự vào cuộc của các doanh nghiệp, địa phương, tín hiệu đáng mừng là trong năm 2018 sẽ có một số nhà máy chế biến rau quả hiện đại được khởi công xây dựng và đi vào hoạt động với tổng công suất trên 1 triệu tấn (bằng công suất 142 nhà máy hiện có).
Những kết quả, dấu ấn ngành Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn đạt được trong năm 2017 là rất đáng trên trọng, tạo tiền đề cho ngành có nhũng bước đột phá trong những năm tiếp theo. Bước sang năm 2018, Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn phấn đấu đạt tốc độ tăng trưởng tối thiểu 3,0%, trong đó lĩnh vực trồng trọt đạt tối thiểu 2,2%, chăn nuôi 3%, thủy sản 5,5%, lâm nghiệp 6%. Kim ngạch xuất khẩu khoảng 40 tỉ USD, trong đó các sản phẩm trồng trọt trên 21 tỉ USD, thủy sản trên 9 tỉ USD, lâm nghiệp trên 8,5 tỉ USD, các mặt hàng khác 1,5 tỉ USD. Tỷ lệ xã đạt chuẩn nông thôn mới 37% và 52 huyện đạt tiêu chí nông thôn mới. Tỷ lệ che phủ rừng đạt 41,6%.
Để tiếp tục đồng hành với doanh nghiệp, người dân, trong năm 2018 và thời gian tới, Bộ Nông nghiêp và Phát triển Nông thôn tiếp tục tham mưu Chính phủ để có nhũng chính sách, cơ chế hấp dẫn hơn, khuyến khích hơn các doanh nghiệp, các thành phần kinh tế đầu tư vào khu vực nông nghiệp. Bộ coi đây là giải pháp đột phá để giúp cho quá trình tái cơ cấu nông nghiệp đạt hiệu quả hơn, sản xuất theo chuỗi giá trị được thực hiện trên nhiều ngành hàng chủ lực ở cả cấp quốc gia, cấp tỉnh, cấp địa phương.
“Trong năm 2018, chúng ta phải tiếp tục làm sâu sắc hơn, tập trung triển khai đồng bộ cả 3 khâu: thứ nhất – phát triển nguyên liệu tập trung theo lợi thế từng vùng miền để lựa chọn đối tượng sản xuất; thứ hai – đi sâu hơn vào công tác chế biến; thứ ba – công tác mở rộng thị trường”. Bộ trưởng Nguyễn Xuân Cường nhấn mạnh.
Nguồn: Tạp chí Nhà Quản Lý (Mậu Tuất 2018).
