English
Chính phủ kiến tạo dưới thời Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc không dừng lại ở một chủ trường mà đã được triển khai trên thực tế. Điều này tạo ra nguồn cảm hứng mãnh liệt cho xã hội, huy động nguồn lực để phát triển đất nước.
Những năm gần đây, khái niệm “chính phủ kiến tạo” được nhắc rất nhiều, trên báo chí lẫn trong phát biểu của lãnh đạo. Tại diễn đần APEC tháng 11.2017, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc nhấn mạnh quyết tâm của Việt Nam trong việc xây dựng Chính phủ kiến tạo phát triển, hành động, phục vụ người dân, doanh nghiệp, đẩy mạnh hội nhập quốc tế, tiếp tục mục tiêu duy trì ổn định vĩ mô, cải cách thể chế, chính sách pháp luật, phát triển bền vững, chú trọng tạo việc làm và cả thiện thu nhập cho người dân.
Kiến tạo là chủ động
Thủ tướng nguyễn Xuân Phúc, người chủ trương xây dựng chính phủ kiến tạo sau khi bắt đầu nhiệm kỳ của mình trong vai trò đứng đầu Chính phủ, đã nêu rõ: thứ nhất, Chính phủ kiến tạo phải là Chính phủ chủ động thiết kế hệ thống pháp luật, chính sách, thể chế để nuôi dưỡng nền kinh tế phát triển, để đất nước phát triển, chứ không bị động đối phó với thực tế. Thứ hai, đó là nhà nước không làm thay thị trường, những khu vực nào thị trường có thể làm được, tư nhân làm tốt thì nhà nước không can thiệp; thay vào đó, nhà nước tạo điều kiện cho doanh nghiệp làm. Nhà nước chỉ đầu tư vào những khu vực tư nhân không thể làm. Thứ ba, Chính phủ kiến tạo phải kiến thiết được môi trường kinh doanh thuận lợi, không chỉ đứng đầu trong nhóm các nước ASEAN, mà còn phấn đấu vươn lên tiêu chí của các nước Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế (OECD). Thứ tư, Chính phủ kiến tạo phải nói đi đôi với là, siết chặt kỷ cương, đặc biệt phải thay ngay cán bộ không đáp ứng yêu cầu công việc. Chính phủ kiến tạo chủ trọng ứng dụng công nghệ cao vào vận hành guồng máy.
Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc trao đổi với các bạn trẻ khởi nghiệp tại Bến Tre. (Ảnh VGP/ Quang Hiếu)
Có thể thấy, Chính phủ kiến tạo mà Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc chủ trương rất gần gũi với khái niệm kinh điển về Chính phủ kiến tạo phát triển được đưa ra vào thập niên 1980. Đó là Chính phủ không can thiệp sâu vào thị trường, không làm thay tư nhân ở những lĩnh vực, khu vực mà tư nhân có thể làm được. Chính phủ đóng vai trò chủ động xây dựng luật chơi, tạo điều kiện cho các thành phần kinh tế cùng tham gia cuộc chơi đó.
Thủ tướng nhấn mạnh: “Chính phủ kiến tạo là Chính phủ chủ động hơn trong xây dựng thể chế, pháp luật chứ không chỉ điều hành trên những gì pháp luật có sẵn. Bộ máy Chính phủ phải năng động hơn, có sáng kiến nhiều hơn, nghiên cứu thế giới xung quanh nhiều hơn để áp dụng cùng với đường lối, chính sách của Đảng để chủ động tốt hơn, chứ không phải rơi vào thế bị động.”
Việc nhà nước tham gia quá sâu vào thị trường tạo ra nhiều hệ lụy, như cạnh tranh bất bình đẳng, tình trạng vừa đá bóng vừa thổi còi; làm phình to đội ngũ công chức, viên chức mà hậu quả của nó, như chúng ta đã thấy, đó là sự kém hiệu quả của bộ máy quản lý, sự kém năng động và kém cạnh tranh của nền kinh tế, từ đó làm nản lòng người dân, giỏi đầu tư.
Tư duy và cách tiếp cận của Chính phủ kiến tạo làm thay đổi một cách nền tảng những bất cập trên, từ đó khơi lại niềm tin và truyền cảm hứng vào xã hội.
Kiến tạo là hành động
“Chính phủ kiến tạo phải nói đi đôi với làm”. Ý này của người đứng đầu Chính phủ không dừng lại ở một tuyên ngôn mà đã được thực hiện ở nhiều cấp độ, nhiều hình thức.
Trong cuộc trao đổi với chúng tôi mới đây, anh Ngô Chí Công, tốt nghiệp kỹ sư hóa chất ở Pháp và trở về khởi nghiệp cùng sản phẩm hoa sen ở quê nhà, đã chia sẻ: “Cộng đồng du học sinh ở Đồng Tháp được coi trọng. Các lãnh đạo ở đây rất cởi mở, hỗ trợ hết mình hco bạn trẻ khởi nghiệp, Cơ quan nhà nước tư vấn, hướng dẫn nhiệt tình, không hề có chuyện quà cáp.” Cũng tại Đồng Tháp, với sự hỗ trợ và hướng dẫn từ chính quyền, nông dân đã lập ra những hội quán để bàn chuyện làm ăn và họ thường đón một vị khách đặc biệt: Bí thư Tỉnh uy Lê Minh Hoan. Trong các cuộc gặp gỡ với nông dân, ông Sáu Hoan trò chuyện với tư cách là người trong cuộc, bạn đồng hành. Ông sưu tầm video clip về cách làm nông của người nước ngoài để chiếu cho nông dân xem, từ đó bà con tự chiêm nghiệm để tìm ra lối đi.
Mỗi sáng thứ hai, chàng trai Huỳnh Hạnh Phúc quê Bình Định lại bắt xe buýt lên Tây Ninh để điều hành chương trình dạy tiếng Anh và kỹ năng mềm cho học sinh tiểu học và trung học cơ sở, với mục tiêu là giúp tỉnh Tây Ninh chuẩn bị nguồn nhân lực cho cuộc cách mạng 4.0 cho phát triển nông nghiệp công nghệ cao của tỉnh. Không chỉ giới hạn ở Tây Ninh, tầm nhìn của Hạnh Phúc vươn tới toàn Việt Nam. Tại sao một người tốt nghiệp trường Harvard bỏ công việc thu nhập 100 triệu đồng/ tháng để tới Tây Ninh “dạy học”? Hạnh Phúc đưa ra nhiều lí do, trong đó có việc anh đã gặp những lãnh đạo đầy tâm huyết, cởi mở, năng động và thấu hiểu ở tỉnh biên giới này.
Câu chuyện của Chí Công, Hạnh Phúc và những nông dân Đồng Tháp là ví dụ cụ thể và không hề đơn lẻ. Những cảm hứng hay tác động tích cục mà Chính phủ kiến tạo hiện nay đã thổi vào xã hội.
Kiến tạo là hiệu quả
Chúng ta vừa trải qua một năm 2017 với nhiều thành tựu nổi bật về kinh tế, xã hội. Số liệu của Tổng cục Thống kê cho thấy tăng trưởng kinh tế đạt 6,81%, cao nhất trong vòng 10 năm qua và cao hơn chỉ tiêu 6,7% do Quốc hội đề ra.
Năm 2017, Việt Nam tăng 5 bậc về năng lực cạnh tranh theo xếp hạng của Diễn đàn Kinh tế thế giới, thứ 55/137; môi trường kinh doanh tăng 14 bậc, lên thứ 68/190 quốc gia, vùng lãnh thổ theo xếp hạng của Ngân hàng Thế giới. Chỉ số phát triển bền vững của Việt Nam tăng 20 bậc, lên mức 68/157.
Cũng năm 2017, vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài vào Việt Nam ước đạt 17,5 tỉ USD, tăng 10,8% so với năm 2016 và là mức kỉ lục trong vòng 10 năm qua. Gần 13 triệu khách quốc tế đã đặt chân đến Việt Nam, tăng 29%; doanh thu du lịch lữ hành ước tính đạt 35,9 nghìn tỉ đồng, tăng 10,4% so với năm 2016.
Trong nông nghiệp, xây dựng chuỗi giá trị làm tăng giá trị và sức cạnh tranh cho nông sản Việt Nam là một định hướng đúng đắn và đã mang lại hiệu quả thực tế với các mô hình điểm ở Tây Ninh, ở Đồng Tháp và nhiều địa phương khác. Từ đây, nông nghiệp công nghệ cao sẽ không ngừng lan tỏa mang đến sự đổi đời cho người nông dân Việt Nam trên chính cách đồng, mảnh vườn của họ. Xuất khẩu rau củ quả Việt Nam đạt mức kỉ lục 3,45 tỉ USD, tăng 40,5% so với năm trước chỉ là bước đầu; thành tựu lớn hơn còn ở phía trước.
Những con số trên là rất ý nghĩa nếu đặt trong bối cảnh năm 2017 với nhiều khó khăn về thời tiết, nhiều thách thức về chính trị và kinh tế. Điều đó cho thấy những chủ trường, chính sách, những mô hình đã chứng minh được hiệu quả trên thực tế, các nguồn lực xã hội đã được tận dụng, phát huy.
Chia tay năm cũ, chúng ta bước vào năm mới 2018 với nhiều cơ hội lẫn thách thức, nhưng những gì mà Chính phủ kiến tạo đã đặt nền móng chắc chắn sẽ tiếp tục phát huy hiệu quả trong năm mới. Niềm tin trỗi dậy, cám hứng tỏa lan, thành công sẽ đón đợi.
Nguồn: Tạp chí Nhà Quản Lý (Mậu Tuất 2018).
